Poznaj objawy zapalenia oskrzeli

Zapalenie oskrzeli – skąd się bierze?

Przyczyną ponad 90% przypadków zapalenia oskrzeli są wirusy¹. Zwykle są to wirusy grypy A i B, paragrypy, rynowirusy, RSV, koronawirusy i adenowirusy, czyli patogeny znane jako czynniki, wywołujące także grypę i przeziębienie.  Bakterie są dużo rzadszym powodem zapalenia oskrzeli, co nie znaczy, że można o nich zapomnieć. Zaliczamy tutaj chlamydie, mykoplazmy i pałeczki krztuśca (krztusiec to właśnie zapalenie oskrzeli). Drobnoustroje przenoszą się głównie drogą kropelkową, a więc w powietrzu, zwykle po ich rozpyleniu przez osobę chorą podczas kichania i kaszlu. Z tego względu tak ważne jest zasłanianie nosa łokciem lub jednorazową chusteczką podczas tych niekontrolowanych przez nas odruchów. Większość osób zakrywa nos lub usta dłonią, jednak nie jest to dobry pomysł. Każdego dnia rękoma dotykamy setek przedmiotów, znajdujących się wokół nas. Jeśli znajdują się na nich wirusy lub bakterie, to w łatwy sposób przenosimy je na klamki, oparcia siedzeń, poręcze i uchwyty w transporcie publicznym, a stamtąd dostają się na dłonie osób dotychczas zdrowych. Nie zdajemy sobie też sprawy z tego jak często dotykamy swojego nosa pozornie czystymi rękoma, przez co drobnoustroje wędrują na nasze błony śluzowe i wywołują chorobę.

Zapalenie oskrzeli - objawy

Ze względu na te same drobnoustroje wywołujące, objawy zapalenia oskrzeli bywają mylone z grypą i innymi infekcjami dróg oddechowych. Chorzy czują się osłabieni, bolą ich mięśnie, występuje gorączka, dreszcze i co kluczowe - obecny jest kaszel z odkrztuszaniem śluzowej lub ropnej wydzieliny. Łatwo zauważyć, że jest to nieco konfundujące – te same drobnoustroje wywołujące różne choroby, a jednak powodujące podobne objawy. I tutaj przychodzi z pomocą lekarz, który po badaniu fizykalnym (w tym przede wszystkim po osłuchiwaniu płuc) jest w stanie ocenić, który odcinek dróg oddechowych objęty jest zapaleniem. Jeśli górny to najpewniej jest to przeziębienie, jeśli dolny – zapalenie oskrzeli. Grypa może obejmować każdy z tych obszarów dróg oddechowych, a także płuca – do jej wykluczenia niezbędne są specjalne testy. O grypie powinniśmy pomyśleć w sezonie grypowym, który w Polsce przypada na okres od października do kwietnia. Zazwyczaj infekcja górnych dróg oddechowych przebiega łagodniej niż dolnych, chorzy mają niższą temperaturę, mniej kaszlą, a ich samopoczucie jest lepsze.

Rozpoznanie zapalenia oskrzeli stawia się przez wykluczenie zapalenia płuc. W przypadku stwierdzenia szybkiego bicia serca (>100/min), >24 oddechów w ciągu minuty, temperatury ciała (w jamie ustnej) >38°C lub nieprawidłowych szmerów nad płucami podczas osłuchiwania, lekarz może zalecić czujną obserwację i kontrolę za kilka dni lub od razu skierować na RTG celem weryfikacji, czy zakażenie nie objęło już płuc.

W większości przypadków dolegliwości w zapaleniu oskrzeli utrzymują się do 7 dni (podobnie jak w grypie i przeziębieniu), stopniowo malejąc. Wyjątkiem jest tutaj kaszel, który często trwa dłużej, zazwyczaj do 3 tygodni, a rzadziej nawet do 8 tygodni (wówczas mówimy o podostrym zapaleniu oskrzeli). Nabłonek dróg oddechowych to delikatna struktura, która długo się regeneruje, a w czasie zdrowienia reaguje kaszlem na nawet najmniejszy bodziec drażniący.

Jak złagodzić objawy?

W łagodnie przebiegającym zapaleniu oskrzeli zwykle nie wykonuje się badań sprawdzających, który konkretnie drobnoustrój jest winowajcą choroby, ponieważ i tak nie zmienia to postępowania terapeutycznego. Schorzenie leczy się objawowo – jeśli pojawia się gorączka, aplikujemy leki przeciwgorączkowe (zwykle paracetamol, kwas acetylosalicylowy lub ibuprofen), jeśli uciążliwy suchy kaszel – leki hamujące ten odruch (zawierające np. dekstrometorfan, kodeinę), jeśli mokry kaszel z odkrztuszaniem gęstej wydzieliny - preparaty ułatwiające usuwanie flegmy z dróg oddechowych. W tym ostatnim przypadku pomocne są środki zawierające acetylocysteinę, karbocysteinę lub erdosteinę, które zmniejszają lepkość wydzieliny poprzez rozbijanie jej cząsteczek na mniejsze fragmenty.

Warto wspierać się domowymi sposobami – zdrowo jeść, spożywać dużo płynów (najlepiej niegazowanej wody), odpoczywać, wysypiać się. W czasie trwania ostrej infekcji lepiej ograniczyć wysiłek fizyczny, żeby dodatkowo nie eksploatować organizmu. Nie oznacza to zalecenie  przebywania w łóżku całymi dniami. Wręcz przeciwnie – w pozycji siedzącej i stojącej zdecydowanie lepiej wentylują się nasze płuca.

Jeśli objawy utrzymują się dłużej niż 7 dni, po kilku dniach trwania choroby obserwujemy ich nasilenie albo wysoko gorączkujemy, odczuwamy duszność lub kołatanie serca, konieczna będzie wizyta u lekarza. Nieleczone zapalanie oskrzeli może skutkować rozwojem zapalenia płuc.

Powiązane artykuły:

Jak działać w przypadku zapalenia oskrzeli? >>

Problem z zalegającą wydzieliną >>

Czym jest i jak powstaje flegma? >>

Piśmiennictwo: