Uciążliwy kaszel - jak go złagodzić?

Czym jest kaszel?

Kaszel to odruch obronny organizmu, służący do usunięcia substancji drażniących z dróg oddechowych. Może być zjawiskiem biernym – niezależnym od naszej woli lub czynnym – wywoływanym świadomie. Mechanizm jego powstawania polega na wysłaniu impulsu nerwowego z podrażnionych receptorów kaszlowych w oskrzelach, do ośrodka kaszlu w rdzeniu przedłużonym (element mózgu). Ośrodek ten pobudza i koordynuje pracę mięśni takich jak przepona, mięśnie międzyżebrowe i mięśnie krtani, doprowadzając do wzrostu ciśnienia i gwałtownego wyrzutu powietrza razem z zalegającymi substancjami. Do podrażnienia receptorów dochodzi w trakcie infekcji przez stan zapalny lub mechanicznie – mogą powodować to np. pyły, pasożyty albo ciała obce. Zdarzają się też podrażnienia chemiczne oraz termiczne – przez gorące lub zimne powietrze. Odruch ten może powstawać również w reakcji alergicznej lub przy nadwrażliwości po przebytej infekcji. Jeśli wykluczymy wszystkie powyższe przyczyny, możemy podejrzewać kaszel psychogenny.

Ze względu na czas trwania kaszel dzielimy na:

• ostry - trwający mniej niż 3 tygodnie,
• podostry - trwa od 3 do 8 tygodni,
• przewlekły - trwa powyżej 8 tygodni.

Do najczęstszych przyczyn kaszlu ostrego należą wirusowe i bakteryjne infekcje dróg oddechowych, takie jak zapalenie nosogardzieli, zatok, krtani, oskrzeli lub płuc. Z reguły ustępuje on mniej więcej wtedy, gdy inne dolegliwości. Czasami jednak utrzymuje się w formie kaszlu podostrego i nie jest to niczym dziwnym. Kaszel może wiązać się też ze stanami zagrożenia życia jak obrzęk płuc, odma opłucnowa, zatorowość płucna lub aspiracja ciała obcego. Jeśli podejrzewamy, że powodem kaszlu może być któryś z tychstanów nagłych lub wystąpią objawy alarmowe takie jak krwioplucie, silna duszność, zaburzenia połykania, należy jak najszybciej udać się do lekarza, aby wdrożyć odpowiednie leczenie.

Kaszel podostry bywa określany jako poinfekcyjny, właśnie z powodu utrzymywania się po zakażeniach, najczęściej wirusowych.Cechuje się prawidłowym obrazem płuc w RTG i ustępuje samoistnie.

Kaszel przewlekły skłania do poszerzenia diagnostyki w kierunku POCHP, astmy, niewydolności krążenia orazrefluksu przełykowo-żołądkowego. Pod uwagę należy brać także nowotwory układu oddechowego, gruźlicę, kaszel polekowy i kaszel psychogenny.

Mokry kaszel, czyli jaki?

Kaszel mokry jest głęboki i zwykle niezbyt męczący, zazwyczaj jest sygnałem zakażenia dróg oddechowych. Po oderwaniu wydzieliny z dróg oddechowych następuje jej połknięcie lub wyplucie,. Cechy odkrztuszanej wydzieliny mogą ułatwić rozpoznanie, np. ropna (żółta lub zielona) w przybliżeniu może oznaczać bakteryjne zakażenie zatok przynosowych, oskrzeli czy płuc; nieprzyjemny zapach – zakażenie bakteriami beztlenowymi; lepka i gęsta, śluzowa wydzielina – POCHP, przezroczysta i lepka – astmę, grudki i czopy – grzybicę i mukowiscydozę.

Mokry kaszel – jak złagodzić ten objaw? Nie starajmy się go ograniczać, ponieważ ma on korzystny wpływ na przebieg infekcji. Razem z odksztuszaną wydzieliną z dróg oddechowych usuwane są drobnoustroje oraz szkodliwe substancje, co przyspiesza proces zdrowienia.

Sposoby na kaszel u dorosłych i dzieci

Jeśli zastanawiamy się jak powstrzymać kaszel, przyjrzyjmy się najpierw przyczynie, która go wywołała, ponieważ nie jest to choroba sama w sobie, a jedynie objaw.Najczęściej jest wynikiem zakażenia dróg oddechowych. Jeśli utrzymuje się krótko i nie towarzyszą mu objawy alarmowe, zwykle wystarczy zastosowanie preparatów dostępnych bez recepty oraz tradycyjnych sposobów.

Jak złagodzić kaszel w domowych warunkach? Ważną rolę odgrywają tutaj inhalacje z soli fizjologicznej. Nawilżone drogi oddechowe szybciej się regenerują, zmniejsza się uczucie drapania w gardle, a zalegająca wydzielina w kaszlu mokrym staje się łatwiejsza do odkrztuszenia.

Podstawowym działaniem w łagodzeniu kaszlu mokrego zarówno u dorosłych jak i u dzieci jest stosowanie sprawdzonych środków ułatwiających odkrztuszanie. Preparaty te zawierają karbocysteinę, acetylocysteinę lub bromheksynę. Często występują w formie zawiesiny doustnej o atrakcyjnych smakach, co ułatwia ich podawanie dzieciom.

Naturalne substancje jak syrop z cebuli, buraka, rosół czy herbaty ziołowe możemy stosować jako wsparcie leczenia, jednak nie mają one udowodnionego naukowo działania i mogą nie być wystarczające w uciążliwym kaszlu.

Powiązane artykuły:

Mokry kaszel - skąd się bierze i jak sobie z nim radzić? >>

Jak działać w przypadku zapalenia oskrzeli? >>

Jak odróżnić kaszel suchy i mokry? >>